Akut kolesistit, safra kesesinin iltihaplanması durumudur. Safra kesesi, karaciğerin ürettiği safrayı depolayan küçük bir organdır. Sindirim sırasında safra, ince bağırsağa salgılanarak yağların sindirilmesine yardımcı olur. Ancak safra yollarının tıkanması, safra kesesinde iltihaplanmaya ve enfeksiyona neden olabilir.

Akut kolesistit, tedavi edilmediği takdirde safra kesesinin yırtılmasına, enfeksiyonun yayılmasına ve diğer ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Bu yüzden belirtiler ortaya çıktığında vakit kaybetmeden bir doktora başvurulmalıdır.

Akut Kolesistit Belirtileri Nelerdir?

Akut kolesistit, aniden başlayan ve saatler sürebilen şiddetli belirtilerle kendini gösterir. En yaygın belirtiler şunlardır:

• Şiddetli sağ üst karın ağrısı: Ağrı genellikle sağ kaburgaların altında başlar ve sırtın sağ tarafına veya omuza yayılabilir.
• Mide bulantısı ve kusma: Safra kesesi iltihaplandığında sindirim süreci de etkilenir.
• Hassasiyet ve karında şişlik: Kolesistit nedeniyle karında hassasiyet ve dokunmaya karşı ağrı hissedilebilir.
• Yüksek ateş ve titreme: Eğer enfeksiyon gelişirse ateş ve üşüme hissi görülebilir.
• İştahsızlık ve halsizlik: Sindirim sistemi zorlandığı için iştahsızlık meydana gelebilir.
• Sarılık (ciltte ve gözlerde sararma): Safra yollarının tıkanması durumunda bilirubin seviyesi yükselerek sarılığa yol açabilir.

Akut Kolesistit Neden Olur?

Akut kolesistit genellikle safra taşları nedeniyle oluşur. Ancak safra kesesi iltihabına neden olabilecek diğer faktörler de bulunmaktadır:

• Safra taşları: Safra kesesi kanalını tıkayarak safranın akışını engeller ve iltihaba yol açar.
• Safra çamuru: Yoğun safra birikintileri, safra taşlarına benzer şekilde keseyi tıkayabilir.
• Enfeksiyonlar: Bakteriyel enfeksiyonlar safra kesesinde iltihaplanmaya yol açabilir.
• Travma veya cerrahi işlemler: Büyük ameliyatlar veya ciddi travmalar, safra akışını etkileyerek kolesistite neden olabilir.
• Şeker hastalığı ve bağışıklık sistemi zayıflığı: Diyabet gibi hastalıklar safra kesesi fonksiyonlarını etkileyerek iltihaplanmayı kolaylaştırabilir.

Safra Kesesi İltihaplanması Tanısı Nasıl Konur?

Doktorlar, akut kolesistiti teşhis etmek için çeşitli testler uygularlar:

Fizik muayene: Sağ üst karın bölgesine baskı uygulandığında ağrının şiddetlenmesi “Murphy belirtisi” olarak bilinir ve kolesistitin önemli göstergelerinden biridir.

Ultrasonografi: Safra taşlarını ve safra kesesi duvarındaki iltihaplanmayı tespit etmek için kullanılır.

Kan testleri: Enfeksiyon ve iltihaplanma olup olmadığını kontrol etmek için beyaz kan hücreleri, CRP ve karaciğer enzimlerine bakılır.

Manyetik rezonans kolanjiyografi (MRCP): Safra yollarındaki tıkanıklıkları ve anormallikleri detaylı olarak gösterir.

Bilgisayarlı tomografi (BT): Daha karmaşık vakalarda safra kesesindeki iltihaplanma ve hasarın boyutunu görmek için tercih edilebilir.

Safra Kesesi İltihaplanması Tedavisi

Akut kolesistit tedavisinde amaç, iltihabı azaltmak, komplikasyonları önlemek ve hastayı rahatlatmaktır. Tedavi seçenekleri şunlardır:

Diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri: Hafif vakalarda yağsız ve sindirimi kolay yiyecekler tüketmek önerilir.

Antibiyotik tedavisi: Eğer enfeksiyon varsa, doktor antibiyotik reçete edebilir.

Ağrı kesiciler: Şiddetli ağrıların hafifletilmesi için ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir.

Sıvı ve beslenme desteği: Hastanede damardan sıvı ve elektrolit desteği sağlanabilir.

Safra kesesi ameliyatı (kolesistektomi): Tedaviye yanıt vermeyen veya tekrarlayan vakalarda safra kesesinin cerrahi olarak alınması gerekebilir.

Akut Kolesistit Komplikasyonları Nelerdir?

Tedavi edilmezse akut kolesistit ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir:

• Safra kesesi delinmesi: İltihap ilerlediğinde kesede yırtılma meydana gelebilir.
• Safra peritoniti: Safra sıvısının karın boşluğuna sızmasıyla oluşan ciddi enfeksiyon.
• Karaciğer ve pankreas hasarı: Safra yollarının tıkanması karaciğer ve pankreas fonksiyonlarını etkileyebilir.
• Sepsis (kan dolaşımı enfeksiyonu): Enfeksiyon kan dolaşımına yayıldığında hayatı tehdit eden bir durum ortaya çıkabilir.