Bilirubin

Bilirubin, kırmızı kan hücrelerinin (eritrositlerin) parçalanması sonucu oluşan sarımsı bir maddedir. Karaciğer tarafından işlenir ve safrayla birlikte vücuttan atılır.

Kandaki bilirubin seviyeleri, karaciğer ve safra yollarının sağlığı hakkında önemli bilgiler verir.

Laboratuvar testlerinde bilirubin üç şekilde ölçülür:

  • Total (Toplam) Bilirubin

  • Direkt (Konjuge) Bilirubin

  • İndirekt (Unkonjuge) Bilirubin

Bu değerler birlikte değerlendirilerek karaciğer, safra yolları veya kan hücreleriyle ilgili sorunlar tespit edilir.

Bilirubin Değerleri Kaç Olmalı?

Normal bilirubin aralıkları laboratuvara göre değişmekle birlikte genellikle:

  • Total bilirubin: 0.2 – 1.2 mg/dL

  • Direkt bilirubin: 0.0 – 0.3 mg/dL

  • İndirekt bilirubin: 0.2 – 0.9 mg/dL

Bu değerlerin üzerine çıkılması “bilirubin yüksekliği”, altına inmesi ise “bilirubin düşüklüğü” olarak değerlendirilir.

Bilirubin Yüksekliği Nedir?

Bilirubin seviyesinin yüksek olması, karaciğerin veya safra yollarının bilirubini düzgün işleyemediği anlamına gelir.

Yüksek bilirubin (hiperbilirubinemi) şu durumlarda görülebilir:

  • Hepatit (karaciğer iltihabı)

  • Safra yollarında tıkanıklık

  • Siroz veya karaciğer yetmezliği

  • Hemolitik anemi (eritrositlerin erken yıkımı)

  • Gilbert sendromu (genetik enzim eksikliği)

Belirtiler arasında sarılık (cilt ve gözlerde sararma), koyu renk idrar, soluk dışkı ve yorgunluk bulunabilir.

Bilirubin Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?

Bilirubin düşüklüğü genellikle ciddi bir sağlık sorununa işaret etmez.

Ancak bazı durumlarda aşırı antioksidan kullanımı, C vitamini fazlalığı veya aşırı idrar söktürücü ilaçlar bilirubin düzeyini azaltabilir.

Düşük bilirubin, karaciğerin bilirubini çok hızlı işlediği anlamına gelebilir ancak genellikle klinik olarak önemsizdir.

Bilirubin Nasıl Ölçülür?

Bilirubin, kan testiyle ölçülür. Genellikle karaciğer fonksiyon testleri (LFT) içinde değerlendirilir.

Bazı durumlarda idrar tahlili de destekleyici bilgi sağlayabilir.

Eğer test sonucu yüksekse, doktor ultrason, kan enzim testleri (ALT, AST, ALP) veya MRCP gibi ek incelemeler isteyebilir.

Bilirubin Nasıl Düşürülür?

  • Alkol ve sigaradan uzak durmak

  • Yeterli su içmek (günde 2–2.5 litre)

  • Lifli gıdalar tüketmek (brokoli, enginar, havuç)

  • Aşırı yağlı yiyeceklerden kaçınmak

  • Düzenli uyku ve stres kontrolü

Not: Bilirubin yüksekliği tek başına hastalık değildir, ancak altta yatan nedenin tedavi edilmesi gerekir.

Bilirubin Hakkında Sık Sorulan Sorular

1Bilirubin yüksekliği karaciğer hasarını mı gösterir?
Evet, karaciğerin işlev bozukluğu veya safra akışındaki tıkanıklık bilirubin seviyesini yükseltebilir.
2Sarılık olmadan bilirubin yüksek çıkabilir mi?
Evet. Bazı kişilerde hafif yüksek bilirubin, gözle fark edilir sarılığa neden olmayabilir.
3Bebeklerde bilirubin neden yükselir?
Yeni doğanlarda karaciğer tam gelişmediği için bilirubin geç atılır. “Fizyolojik sarılık” olarak bilinen durum genellikle geçicidir.
4Bilirubin yüksekliği kansere işaret eder mi?
Her zaman değil. Ancak bazı safra yolları ve karaciğer tümörlerinde bilirubin artışı görülebilir.

💙 Bilirubin değerleriniz yüksekse, altta yatan nedeni belirlemek için uzman hekim desteği almanız gerekir.

📲 DoktorNow ile karaciğer fonksiyon testlerinizi yorumlatabilir, online doktora anında danışabilirsiniz.