Temporal Arterit

Temporal arterit (veya dev hücreli arterit), özellikle başın yan tarafında yer alan temporal arterlerin iltihaplanmasıyla ortaya çıkan ciddi bir damar hastalığıdır.

Genellikle 50 yaş üzeri bireylerde görülür ve bağışıklık sisteminin damar duvarlarına saldırması sonucu gelişir. İltihap nedeniyle damar daralır ve kan akışı azalır. Bu durum özellikle görme sinirlerine giden kan akışını bozarak kalıcı görme kaybına neden olabilir.

Temporal Arteritin Belirtileri Nelerdir?

Temporal arterit, genellikle yavaş başlayan ama hızla kötüleşebilen semptomlarla kendini gösterir:

  • Şiddetli baş ağrısı (özellikle şakak bölgesinde)

  • Çene ağrısı (özellikle çiğneme sırasında)

  • Görme bulanıklığı veya geçici görme kaybı

  • Baş derisinde hassasiyet

  • Yorgunluk ve halsizlik

  • Kilo kaybı ve ateş

Bazı hastalarda omuz ve kalça ağrıları (polimiyalji romatika) da tabloya eşlik edebilir.

Temporal Arterit Neden Olur?

Kesin nedeni tam olarak bilinmese de hastalık, otoimmün mekanizmalarla ilişkilidir.

Bağışıklık sistemi yanlışlıkla damar duvarına saldırır, bu da iltihap ve damar daralmasına yol açar.

Risk faktörleri arasında şunlar yer alır:

  • 50 yaş üstü olmak

  • Kadın cinsiyet

  • Genetik yatkınlık

  • Romatizmal hastalık öyküsü

Temporal Arterit Tanısı Nasıl Konur?

Tanı, klinik bulgularla birlikte çeşitli testlerle desteklenir:

  • Kan testleri: CRP ve eritrosit sedimantasyon hızı (ESR) yüksek çıkar.

  • Temporal arter biyopsisi: En kesin tanı yöntemidir; damar duvarında dev hücreli iltihap görülür.

  • Ultrason veya MRI anjiyografi: Damar iltihabını ve daralmayı görüntülemeye yardımcı olur.

Erken tanı, kalıcı görme kaybı riskini azaltmak açısından kritik öneme sahiptir.

Temporal Arterit Tedavisi Nasıl Yapılır?

Tedavi, genellikle kortikosteroid ilaçlarla başlar.

  • Kortizon (prednizon) iltihabı hızlıca baskılar ve görme kaybı riskini azaltır.

  • İlk günlerde yüksek doz uygulanabilir, ardından doz yavaş yavaş azaltılır.

  • Bazı vakalarda bağışıklık sistemi baskılayıcı ilaçlar (metotreksat, tosilizumab) da eklenir.

Tedavi süreci uzun olabilir (aylar hatta yıllar sürebilir). Hastaların düzenli doktor kontrolünde kalması gerekir.

Temporal Arterit Komplikasyonları

Tedavi edilmezse temporal arterit ciddi sonuçlara yol açabilir:

  • Kalıcı görme kaybı

  • Felç veya inme riski

  • Aort anevrizması (damar balonlaşması)

Bu nedenle semptomlar başladığında gecikmeden hekime başvurmak hayati önem taşır.

Temporal Arterit Hakkında Sık Sorulan Sorular

1Temporal arterit kimlerde görülür?
Genellikle 50 yaş üstü kadınlarda daha sık rastlanır.
2Temporal arterit sonrası yaşanan görme kaybı geri döner mi?
Ne yazık ki hayır. Görme kaybı kalıcı olabilir; bu nedenle erken tedavi çok önemlidir.
3Temporal arterit bulaşıcı mı?
Hayır, bu bir enfeksiyon değil, bağışıklık sistemiyle ilgili bir hastalıktır.
4Temporal arterit tedavisi ne kadar sürer?
Tedavi genellikle birkaç ay ila bir yıl arasında sürer; doz doktor kontrolünde azaltılır.

⚠️ Şiddetli baş ağrısı ve görme bulanıklığı yaşıyorsanız vakit kaybetmeden uzman hekime başvurun.