Aft Nedir?

Aftöz Ülser

Ağız içinde meydana gelen ve oldukça rahatsızlık veren yaralara aft veya aftöz ülser adı verilir. Bu ağrılı yaralar, genellikle beyaz merkezli ve kırmızı kenarlı, delinmiş bir görünüme sahip olur. Aftlar, dil, diş eti, yanak içi ve damak gibi hassas bölgelerde ortaya çıkarak, yemek yeme, içecek tüketme ve hatta konuşma gibi günlük aktiviteleri zorlaştırabilir. Aft, toplumda yaygın görülen bir ağız hastalığıdır ve toplumun yaklaşık %20’sinde görülme riski vardır. Aftöz ülserin oluşumunda çeşitli faktörler rol oynar. Bunlar arasında zayıf bağışıklık sistemi, vitamin ve mineral eksiklikleri, hormonal değişiklikler, çölyak hastalığı gibi sağlık sorunları bulunmaktadır. Aftlar, bulaşıcı bir hastalık olmamakla birlikte, özellikle kadınlarda daha sık görülmektedir. Aft yaraları genellikle iltihaplı bir doku ile çevrilidir ve çoğunlukla kendi kendine iyileşir. Ancak, ciddi vakalarda iyileşme süresi 1,5 ayı bulabilir. Aft yaraları, büyüklüklerine göre iki ana kategoriye ayrılır. Yarım santimden küçük olanlar “minör aft”, yarım santimden büyük olanlar ise “majör aft” olarak adlandırılır. Minör aftlar genellikle 7-10 gün içinde iyileşirken, majör aftlar daha uzun sürebilir ve kişinin yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Eğer yılda üçten fazla aft atağı yaşıyorsanız, altında yatan nedenin belirlenmesi için mutlaka bir sağlık profesyoneline başvurmanız önerilir.

Aft Nedenleri

Aftın kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, aşağıdaki faktörlerin aft oluşumunda etkili olduğu gözlemlenmiştir:

Zayıf bağışıklık sistemi: Vücut direncinin düşmesi aft oluşumuna zemin hazırlayabilir.
Genetik yatkınlık: Aile bireylerinde sık görülen aft vakaları genetik bir etkeni işaret edebilir.
Hormonal değişiklikler: Özellikle ergenlik, gebelik ve menopoz dönemlerinde hormon seviyelerindeki dalgalanmalar aft oluşumunu tetikleyebilir.
Gıdalara karşı alerjik reaksiyonlar: Özellikle baharatlı veya asidik gıdalar aftın çıkmasına neden olabilir.
Zararlı alışkanlıklar: Sigara ve alkol kullanımı aft oluşumunu artırabilir.
Beslenme eksiklikleri: C, D vitamini, demir, folik asit ve B12 eksiklikleri aft riskini yükseltebilir.
Psikolojik faktörler: Stres, depresyon ve kaygı aft oluşumunu tetikleyebilir.
Travmalar: Yanak veya dil ısırma, bilinçsiz diş fırçalama gibi fiziksel travmalar aft gelişimine yol açabilir.
Bazı ilaçlar: Özellikle anti-inflamatuar ilaçlar ve kemoterapi gibi tedaviler aft gelişimini tetikleyebilir.

Aftın Belirtileri

Aftın belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ancak en sık karşılaşılan belirtiler şunlardır:

Ağız içinde, dilde, diş etlerinde ya da damakta ağrılı yaralar
Yaralar çıkmadan önce ağız içinde karıncalanma ve yanma hissi
Beyaz, sarı, gri renkli ve kırmızı kenarlı yuvarlak yaralar
Konuşma, yutma ve yemek yeme sırasında artan ağrı
İleri vakalarda şişmiş lenf düğümleri, ateş, yorgunluk ve halsizlik

Aft Tedavisi

Aft tedavisinde genellikle topikal anestezikler, antiseptikler ve anti-inflamatuar ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar, ağrıyı hafifletmeye ve iyileşme sürecini hızlandırmaya yardımcı olur. İnatçı ve sık tekrarlayan aft vakalarında sistemik tedaviler veya kortikosteroidler önerilebilir.

Evde uygulanabilecek doğal yöntemler arasında tuzlu su veya karbonatlı su ile gargara yapmak ve su-karbonat karışımından hazırlanan kremi yaralı bölgeye uygulamak yer alır. Ayrıca, aftların oluşumunu engellemek için sağlıklı beslenmeye, düzenli diş temizliğine ve ağız hijyenine dikkat edilmelidir.

Çocuklarda ve bebeklerde görülen aftlar genellikle zayıf bağışıklık sistemi veya yetersiz beslenme ile ilişkilidir. Bu durumda, bir doktora başvurmak gereklidir.

Aft, ağız içinde sık görülen, yaşam kalitesini düşürebilen ağrılı yaralardır. Zayıf bağışıklık sistemi, hormonal değişiklikler, beslenme eksiklikleri ve stres gibi çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Tedavi edilmediğinde yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Sağlıklı bir yaşam tarzı ve düzenli ağız hijyeni, aft oluşumunu önlemede kritik rol oynar. Eğer aft sorununuz sık sık tekrarlıyorsa, bir sağlık uzmanına başvurmanız önemlidir.

A Vitamini

Akdeniz Anemisi