Akut Pankreas İltihaplanması, ani bir şekilde ortaya çıkan pankreasın iltihaplanması durumunu ifade eder. Bu durum, pankreastaki hücrelerin hasar görmesine neden olur ve geçici olarak normal işlevlerin bozulmasına yol açar. Akut pankreatit, hayatı tehdit edebilecek durumlar yaratabilir ve genellikle iki farklı türe ayrılır:
Akut Ödematöz Pankreatit: Bu tür pankreatit, hafif seyreden bir formdur. Hastaların yaklaşık %85’i bu tür semptomlar gösterir. Pankreasta geçici hasar meydana gelir ve diğer organlar genellikle etkilenmez. Hastalar genellikle tamamen iyileşir ve pankreasta kalıcı hasar oluşmaz.
Akut Nekroz Edici Pankreatit: Bu pankreatit türü, hastaların yaklaşık %15’inde görülür ve daha ağır seyreder. Pankreas dokusunda ciddi ve yaygın hasar meydana gelir. Bu durum, diğer organların işlevlerinin geçici olarak kesilmesine, hatta sepsise (kan zehirlenmesi) yol açabilir. Bu tür pankreatit hastaları yoğun bakım ünitesinde tedavi gerektirebilir, bazen haftalarca veya aylarca sürebilir. Hasarın derecesine bağlı olarak, pankreasta kalıcı işlev bozuklukları meydana gelebilir.
Akut Pankreatit Sonuçları: Akut pankreatitin sonuçları, sindirim enzimlerinin eksik üretimine bağlı sindirim sorunları ve insülin üretiminin azalmasına bağlı Diyabet (şeker hastalığı) gibi işlevsel sorunları içerir. Ayrıca, pankreas dokusunun hasarına bağlı olarak psödokistler (sıvı dolu kistler) veya pankreas apseleri gibi komplikasyonlar da ortaya çıkabilir.
Psödokist Oluşumu: Pankreas dokusunun hasarı nedeniyle pankreas yol sisteminde yırtıklar oluşabilir. Bu durumda, pankreas suyu pankreasın içinde veya çevresinde birikmeye başlar ve buna psödokist denir. Psödokistler genellikle zaman içinde kendiliğinden kaybolabilir, ancak büyüyebilir ve semptomlara yol açabilir. Tedavi gerektiren durumlarda, endoskopik müdahale veya cerrahi yöntemler uygulanabilir.
Pankreas Apsesi: Bazı durumlarda, akut enfeksiyonun etkisinin azalmasının ardından pankreas etrafında iltihap birikebilir, buna pankreas apsesi denir. Bu durum tekrarlayan ateş ataklarına neden olabilir. Pankreas apsesi tedavisi genellikle röntgen kontrolleri ve drenaj prosedürleri ile yapılır, ancak bazen cerrahi müdahale ve antibiyotik tedavisi gerekebilir.
Akut Pankreatit Nedenleri: Batı Avrupa ve Almanya gibi yerlerde, akut pankreatitin %90’ından fazlası safra taşları ve aşırı alkol tüketimine bağlı olarak meydana gelir. Diğer nedenler arasında enfeksiyonlar, ilaçlar, pankreas yolu anormallikleri ve genetik faktörler bulunabilir.
Akut Pankreatit Belirtileri: Akut pankreatitin belirtileri arasında ani başlayan şiddetli karın ağrısı, sırtta yayılan ağrı, mide bulantısı ve kusma yer alır.
Akut Pankreatit Tedavisi: Tedavi, hastanın semptomlarına göre yönlendirilir. Ağrı yönetimi ve sıvı dengesinin sağlanması tedavinin temelini oluşturur. Ağır vakalarda hastalar yoğun bakım ünitesine alınabilir. Ciddi durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir ve enfekte dokular alınabilir.
Akut pankreatitin altında yatan nedenlerin belirlenmesi de önemlidir. Örneğin, safra yolu taşları nedeniyle meydana gelen akut pankreatit vakalarında erken dönemde endoskopik girişimler veya cerrahi müdahale yapılabilir. Alkol tüketimi de azaltılmalıdır.
