Çocuklarda ADHD (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu) Nedir?

ADHD diğer bir adıyla DEHB yani Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, çocuklarda görülen en yaygın nörogelişimsel bozukluklardan biridir. Dikkat eksikliği, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik ile karakterizedir. Genellikle okul çağında fark edilir ve çocuğun hem akademik başarısını hem de sosyal ilişkilerini etkileyebilir.

Çocuklarda ADHD Belirtileri Nelerdir?

Ebeveynler en çok şu davranışlarla karşılaştığında ADHD şüphesine kapılır: 

  • Dikkat Eksikliği Belirtileri 

    • Derslerde odaklanma zorluğu

    • Talimatları dinlemekte güçlük

    • Sık sık eşyalarını kaybetme

    • Ayrıntılara dikkat etmemek, hata yapmak

  • Hiperaktivite Belirtileri

    • Sürekli hareket etme, kıpırdanma

    • Sınıfta yerinde duramama

    • Sessiz oyun oynamakta zorluk

  • Dürtüsellik Belirtileri

    • Söz kesme, sırasını bekleyememe

    • Ani öfke patlamaları

    • Tehlikeli davranışlara eğilim

Bu davranışların en az 6 ay boyunca farklı ortamlarda (ev, okul, sosyal çevre) gözlemlenmesi tanı için önemlidir.

 

Çocuklarda ADHD Neden Olur?

Kesin nedeni bilinmemekle birlikte şu faktörler rol oynar:

  • Genetik yatkınlık

  • Beyin kimyasında dengesizlik

  • Hamilelik veya doğum sırasında komplikasyonlar

  • Çevresel etkenler (kurşun, toksin maruziyeti vb.)

ADHD Çocuğumun Okul Başarısını Etkiler mi?

Evet. ADHD’li çocuklar, dikkatini derse vermekte zorlandığı için notlarında dalgalanmalar yaşayabilir. Ayrıca ödevleri tamamlamakta güçlük çekebilirler. Ancak doğru yaklaşımla bu süreç yönetilebilir.

Çocuklarda ADHD Nasıl Teşhis Edilir?

  • Klinik gözlem ve ebeveyn/öğretmen görüşmeleri

  • Davranış ölçekleri (Conners, Vanderbilt ölçekleri)

  • Çocuğun okul performansının incelenmesi

  • Gerekirse nöropsikolojik testler

Tanı, yalnızca çocuk ve ergen psikiyatristleri tarafından konulur.

ADHD Tedavi Yöntemleri

  • İlaç tedavisi: Dikkat artırıcı ilaçlar bazı çocuklarda faydalı olabilir.

  • Davranış terapisi: Özellikle küçük yaş grubunda ilk tercih edilen yöntemdir.

  • Ebeveyn eğitimi: Anne-babanın doğru yaklaşımları öğrenmesi çocuğun gelişiminde kritik rol oynar.

  • Okul desteği: Öğretmenlerin bilgilendirilmesi ve özel eğitim desteği başarıyı artırır.

Dikkat Dağınıklığı Olan Çocuklara için Ebeveynlere Yönelik İpuçları
  • Çocuğunuz için günlük rutin oluşturun.

  • Kısa ve net talimatlar verin.

  • Olumlu davranışlarını mutlaka pekiştirin.

  • Ekran süresini sınırlayın, fiziksel aktiviteyi artırın.

  • Sabırlı olun ve profesyonel destek almaktan çekinmeyin.

DEHB (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu) Hakkında Sık Sorulan Sorular

1Çocuğum çok hareketli, bu ADHD olduğu anlamına gelir mi?
Hayır. Çocuğun çok hareketli olması tek başına ADHD değildir. Belirtilerin sürekliliği ve farklı ortamlarda gözlenmesi gerekir.
2ADHD zamanla geçer mi?
Bazı çocuklarda belirtiler ergenlikte azalabilir, ancak çoğunda erişkinliğe kadar devam eder.
3Dikkat eksikliğinde ilaç kullanmak zorunlu mu?
Her çocuk için farklıdır. Hafif vakalarda davranış terapisi yeterli olabilir. Orta ve ağır vakalarda ilaç + terapi birlikte önerilir.
4ADHD zekâ geriliği midir?
Hayır. ADHD bir zekâ sorunu değildir. Hatta bazı ADHD’li çocukların üstün zekâlı olduğu bilinmektedir. Sorun odaklanma ve dürtü kontrolüdür.
5ADHD erken tanınmazsa ne olur?
Okul başarısında düşüş, özgüven kaybı, sosyal ilişkilerde zorluk ve ilerleyen yıllarda depresyon/anksiyete gibi ek sorunlar görülebilir.

Çocuklarda ADHD, erken tanı ve doğru tedavi ile yönetilebilir bir durumdur. Ebeveynlerin belirtileri gözlemlemesi, okul ile iş birliği yapması ve uzman desteği alması çok önemlidir.