Çölyak Hastalığı

Çölyak hastalığı, bağışıklık sisteminin gluten adlı proteine karşı anormal tepki göstermesiyle ortaya çıkan otoimmün bir hastalıktır. Gluten; buğday, arpa, çavdar ve bulgur gibi tahıllarda bulunur. Çölyak hastalarında gluten tüketildiğinde ince bağırsak duvarı zarar görür ve besinlerden yeterli şekilde faydalanılamaz.

Toplumda her 100 kişiden 1’inde görülen çölyak, ömür boyu süren bir durumdur. Erken tanı ve uygun beslenme ile yaşam kalitesi korunabilir.

çölyak hastalığ

Çölyak Hastalığının Belirtileri

Belirtiler kişiden kişiye değişebilir. Bazı kişilerde sindirim sistemi yakınmaları ön plandayken, bazılarında farklı organ sistemleri etkilenebilir.

En sık görülen belirtiler şunlardır:

  • Karın ağrısı, şişkinlik ve gaz

  • İshal veya kabızlık

  • İştahsızlık ve kilo kaybı

  • Kansızlık (demir eksikliği anemisi)

  • Halsizlik, yorgunluk

  • Çocuklarda büyüme ve gelişme geriliği

  • Cilt döküntüleri (Dermatitis herpetiformis)

  • Ağız içinde aftlar

Çölyak Neden Olur?

Çölyak hastalığının kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik yatkınlık ve bağışıklık sistemi bozuklukları temel faktörlerdir. Ailede çölyak öyküsü olan kişilerde risk daha yüksektir.

Çölyak Tanısı Nasıl Konur?

Tanı sürecinde şu yöntemler kullanılır:

  • Kan testleri: Anti-tTG ve EMA antikor testleri

  • Endoskopi ve biyopsi: İnce bağırsaktan alınan örneklerin mikroskop altında incelenmesi

  • Genetik testler: DQ2 ve DQ8 genleri çölyakla ilişkilidir

Önemli bir nokta: Testler yapılmadan önce glutensiz diyete başlanmamalıdır, aksi takdirde sonuçlar yanıltıcı olabilir.

Çölyak Hastalığı Tedavisi

Çölyak için bilinen tek etkili tedavi ömür boyu glutensiz diyet uygulamaktır.

  • Gluten içeren tüm tahıllar (buğday, arpa, çavdar) diyetten çıkarılmalıdır.

  • Pirinç, mısır, patates, kinoa, karabuğday gibi glutensiz besinler güvenle tüketilebilir.

  • Paketli gıdalarda etiketler dikkatle okunmalıdır.

  • Glutensiz beslenme ile bağırsak dokusu zamanla iyileşir ve belirtiler kaybolur.

Çölyak ile Yaşam

  • Düzenli doktor kontrolü ve beslenme takibi önemlidir.

  • Vitamin ve mineral eksiklikleri görülebileceğinden, gerektiğinde takviye kullanılabilir.

  • Sosyal yaşamda (okul, iş, restoran) glutensiz beslenme bilinci oluşturulmalıdır.

Hemen Doktorla Görüş

Çölyak Hakkında Sık Sorulan Sorular

1Çölyak hastalığı bulaşıcı mıdır?
Hayır, çölyak genetik ve otoimmün bir hastalıktır, bulaşıcı değildir.
2Çölyak tedavi edilmezse ne olur?
Tedavi edilmediğinde bağırsak hasarı ilerler, kansızlık, kemik erimesi, infertilite ve bazı bağırsak kanserleri gibi ciddi sorunlara yol açabilir.
3Çocuklarda çölyak belirtileri nelerdir?
Büyüme geriliği, karında şişlik, iştahsızlık ve sık ishal çocuklarda en belirgin belirtilerdir.
4Glutensiz beslenen herkes çölyak mıdır?
Hayır. Gluten hassasiyeti veya bu diyeti tercih eden sağlıklı bireyler de glutensiz beslenebilir.

Çölyak hastalığı yaşam boyu süren bir durumdur ancak doğru beslenme ile kontrol altına alınabilir. Glutensiz diyet, hem belirtileri ortadan kaldırır hem de bağırsak sağlığını korur.