Epilepsi, halk arasında sara hastalığı olarak bilinen, beyindeki anormal elektriksel aktivite sonucu ortaya çıkan bir nörolojik hastalıktır. Bu hastalık, ülkemizdeki nüfusun yaklaşık %1’ini etkileyen bir kronik hastalıktır. Epilepsi, farklı yaş gruplarında ortaya çıkabilir ve çeşitli nedenlerle gelişebilir.
Epilepsi Nöbet Çeşitleri
Epilepsi nöbetleri, beynin hangi bölgesinde başladığına göre çeşitlilik gösterir. İşte epilepsi nöbetlerinin ana tipleri:
Basit Parsiyel Nöbetler: Bu nöbetlerde bilinç açıktır ve temporal lob, frontal lob, parietal lob veya oksipital lobdan kaynaklanabilir. Belirtiler, kişiden kişiye değişebilir ve şunları içerebilir: ani korku, değişmiş tat veya koku algısı, uyuşma veya garip hisler.
Kompleks Parsiyel Nöbetler: Bu nöbetlerde bilinç etkilenir. Kişi çiğneme, yutkunma, tuhaf bakışlar gibi otomatik davranışlar sergileyebilir. Nöbet sonrası kişi olayı hatırlamayabilir.
Jeneralize Nöbetler: Bu nöbetler tüm beyne yayılır ve şiddetli olabilir. Bu tür nöbetlerde bilinç kaybı yaşanabilir ve kişi düşebilir. Jeneralize nöbetler, kas kasılmaları ve vücut hareketleri ile karakterizedir.
Epilepsi Nöbetleri Sırasında Ne Yapmalı?
Epilepsi nöbeti sırasında yapılması gerekenler kişinin güvenliğini sağlamaya yönelik olmalıdır:
Kişi düşme riski taşıyorsa, yere düşmesini engellemek için yan yatırılmalıdır.
Kişinin başını çarpmasını önlemek için yumuşak bir malzemeyle baş desteklenmelidir.
Ağızda oluşabilecek salya veya kusmanın boğaza kaçmasını engellemek için baş yan çevrilmelidir.
Kişinin etrafındaki zarar verici nesneler uzaklaştırılmalıdır.
Gözlük gibi keskin veya kırılabilir nesneler çıkarılmalıdır.
Hasta zorla yatırılmamalı ve hareketleri engellenmemelidir.
Epilepsi Nedenleri
Epilepsi birçok nedenle ilişkilendirilebilir. İşte epilepsinin olası nedenleri:
Anne karnında geçirilen enfeksiyonlar
Doğum sırasında oksijensiz kalma
Kafa travması
Genetik faktörler
Beyin tümörleri
Gelişimsel beyin anomalileri
Beyin enfeksiyonları (örneğin menenjit)
Epilepsi Belirtileri
Epilepsi belirtileri, beyindeki anormal aktivitenin etkilediği bölgeye bağlı olarak değişebilir. Genel belirtiler şunlar olabilir:
Ani kasılmalar
Kontrolsüz sallantılar
Şuur kaybı
Baş sallama
Hızlı göz kırpma
Korku, anksiyete veya déjà vu gibi psikolojik belirtiler
Epilepsi Tanı Yöntemleri ve Tedavi
Epilepsinin tanısı için doktorlar çeşitli testler kullanır. Elektroensefalogram (EEG), beynin elektriksel aktivitesini ölçer ve nöbetleri tespit etmeye yardımcı olur. Beyin taramaları (MR veya BT), epilepsinin altında yatan yapısal sorunları gösterebilir.
Epilepsi tedavisi, çoğu hastada anti-epileptik ilaçlarla yapılır. Bu ilaçlar nöbetleri kontrol altına almaya yardımcı olur. İlaç tedavisi, düzenli olarak ve hekimin önerdiği şekilde kullanılmalıdır.
Tedaviye yanıt vermeyen veya özel durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Epileptik odağın çıkarılması veya nöbet yayılım yollarının kesilmesi cerrahi seçenekler arasında yer alır. Ayrıca, bazı hastalarda ketojenik diyet gibi alternatif tedaviler de düşünülebilir.
Epilepsi Kronik Midir?
Evet, epilepsi kronik bir hastalıktır ve yaşam boyu devam edebilir. Hastalar, hastalıklarının bir parçası olduğunu kabul etmeli ve hastalığıyla yaşamayı öğrenmelidir. Stres yönetimi, düzenli uyku, sağlıklı beslenme ve düzenli ilaç kullanımı gibi yaşam tarzı faktörleri epilepsi yönetiminde önemlidir.
Epilepsi kompleks bir nörolojik hastalıktır ve bireyler arasında farklılık gösteren semptomlara sahip olabilir. Doğru tanı, etkili tedavi ve yaşam tarzı yönetimi, epilepsi hastalarının yaşam kalitesini artırabilir ve nöbetlerin kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.
