Osteoporoz

Osteoporoz Kimlerde Görülür?

Osteoporoz, her yaştan kişide görülebilse de bazı gruplarda risk daha yüksektir:

• Menopoz sonrası kadınlar (östrojen azalması nedeniyle)

• İleri yaşlı bireyler (65 yaş üzeri)

• Ailesinde kemik erimesi öyküsü bulunanlar

• Sigara veya alkol kullananlar

• Kalsiyum ve D vitamini eksikliği olanlar

• Hareketsiz yaşam sürenler

• Uzun süre kortizon kullanan hastalar

Erkeklerde de görülür, ancak kadınlarda hormonal etkiler nedeniyle dört kat daha yaygındır.

Osteoporoz Belirtileri Nelerdir?

Erken dönemde genellikle belirti vermez, bu nedenle “sessiz hastalık” olarak bilinir.

Ancak hastalık ilerledikçe şu belirtiler ortaya çıkar:

• Boy kısalması

• Sırt veya bel ağrısı

• Omurga eğriliği (kamburluk)

• Küçük bir düşmede veya ani hareketle kemik kırılması

• Yavaş iyileşen kırıklar

Bu belirtilerden biri varsa kemik yoğunluğu ölçümü (DEXA testi) yaptırmak erken tanı için önemlidir.

Kemik Erimesi Neden Olur?

Osteoporozun gelişiminde birden fazla faktör etkilidir.

1. Hormon Değişiklikleri

Kadınlarda menopoz sonrası östrojen seviyesinin düşmesi, kemik yıkımını hızlandırır.

Erkeklerde testosteron azaldığında benzer etki görülür.

2. Yetersiz Beslenme

Kalsiyum ve D vitamini eksikliği, kemik dokusunun güçsüzleşmesine yol açar.

3. Hareketsizlik

Düzenli egzersiz kemiklerin güçlenmesini sağlar. Uzun süreli hareketsizlik ise kemik kaybını artırır.

4. Genetik Faktörler

Ailesinde osteoporoz bulunan kişilerde risk belirgin şekilde yüksektir.

5. Sigara ve Alkol Kullanımı

Bu alışkanlıklar kemik hücrelerinin yenilenme hızını yavaşlatır.

Osteoporoz Nasıl Teşhis Edilir?

Tanı için genellikle kemik mineral yoğunluğu (BMD) ölçümü yapılır.

Bu ölçüm DEXA (Dual Enerji X-Ray Absorpsiyometri) adı verilen özel bir cihazla gerçekleştirilir.

Ayrıca doktorunuz şu testleri de isteyebilir:

• Kan testleri (kalsiyum, D vitamini düzeyi)

• Tiroid fonksiyon testleri

• İdrar testleri (kemik yıkım ürünlerinin değerlendirilmesi)

Osteoporoz Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavi planı, hastalığın evresine ve hastanın genel sağlık durumuna göre belirlenir.

1. İlaç Tedavisi

• Bifosfonatlar: Kemik yıkımını azaltır.

• Kalsitonin: Kemik yoğunluğunu korumaya yardımcı olur.

• Hormon Replasman Tedavisi (HRT): Menopoz sonrası östrojen eksikliğini dengeleyebilir.

• D vitamini ve kalsiyum takviyeleri: Kemik yenilenmesini destekler.

2. Egzersiz ve Fizik Tedavi

Ağırlık taşıyan egzersizler (yürüyüş, pilates, hafif direnç çalışmaları) kemik dokusunu güçlendirir.

3. Beslenme Düzeni

Kalsiyumdan zengin besinler (yoğurt, peynir, badem, yeşil yapraklı sebzeler) tüketmek gerekir.

Güneş ışığı da D vitamini sentezi için en doğal kaynaktır.

Osteoporoz Nasıl Önlenir?

• Günde en az 15–20 dakika güneşlenin ☀️

• Kalsiyum ve D vitamini açısından dengeli beslenin

• Düzenli egzersiz yapın

• Sigara ve alkolden uzak durun

• Yılda bir kez kemik yoğunluğu ölçümü yaptırın

Erken önlem almak, ileride kırık riskini büyük ölçüde azaltır.