Romatoid artrit, tıbbi adıyla “iltihaplı romatizma”, kronik bir inflamatuar hastalıktır. Bu hastalık, bazı bireylerde cilt, gözler, akciğerler, kalp ve kan damarları gibi vücut sistemlerine zarar verebilen bir otoimmün bozukluktur. Bu rahatsızlık, aşırı sıcak veya soğuk hava koşullarının neden olduğu bir durum değildir. Romatoid artrit, vücudun bağışıklık sisteminin yanlışlıkla kendi dokularına, özellikle eklem dokularına saldırması sonucu ortaya çıkar.
Bu hastalık, vücudu etkileyen birçok sistemik komplikasyona yol açabilir. Modern ilaç tedavisi seçenekleri, sonuçları önemli ölçüde iyileştirmiştir, ancak şiddetli romatoid artrit, hala fiziksel engelleri tetikleyebilir.
Romatoid artritin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, kalıtsal faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Genler, hastalığın doğrudan nedeni olmasa da, çevresel faktörlere karşı daha duyarlı hale getirebilir. Özellikle virüsler ve bakteriler gibi enfeksiyonlar gibi çevresel faktörler, hastalığı tetikleyebilir.
Romatoid artrit riskini artıran faktörler arasında cinsiyet, yaş, obezite, aile öyküsü ve sigara içme alışkanlığı bulunur. Özellikle kadınların romatoid artrit geliştirme olasılığı daha yüksektir. Romatoid artrit her yaşta ortaya çıkabilir, ancak en sık orta yaş döneminde görülmeye başlar. Çocuklarda özel bir romatoid artrit türü de vardır ve bu durum erken teşhis ve tedavi gerektirir.
Hamilelik, romatoid artrit hastaları için dikkat edilmesi gereken bir konudur. Hamilelik durumuna, hastalığın tipine ve iç organ hasarının derecesine bağlı olarak riskli olabilir. Ancak doktor gözetiminde ve dikkatli bir takip ile hamilelik mümkün olabilir.
Romatoid artrit, sadece eklem sorunlarına yol açmaz. Diğer sistemik komplikasyonlar arasında osteoporoz, romatoid nodüller, göz ve ağız kuruluğu (Sjögren sendromu), enfeksiyonlar, anormal vücut kompozisyonu, karpal tünel sendromu, kalp sorunları, akciğer hastalığı, lenfoma ve daha fazlası bulunur.
Belirtiler arasında hassas, şişmiş ve sıcak hissedilen eklemler, sabahları ve uzun süre hareketsizlik sonrası artan eklem sertliği, yorgunluk, ateş ve iştah kaybı sayılabilir. Bu belirtiler ve semptomlar eklemleri etkilerken, romatoid artritin ilerleyen aşamalarında akciğerler, böbrekler, kalp ve diğer organlar da etkilenebilir.
Romatoid artrit teşhisi genellikle erken aşamalarda zordur, çünkü belirtileri diğer hastalıkların belirtileriyle karışabilir. Fizik muayene sırasında doktor, eklemleri inceleyerek şişlik, kızarıklık ve sıcaklık gibi belirtilere bakar. Kan testleri, eritrosit sedimantasyon hızı, C-reaktif protein, romatoid faktör ve anti-siklik sitrüline peptit antikorlarını kontrol ederek hastalığı teşhis etmeye yardımcı olabilir.
Tedavi, romatoid artritin şiddetine ve süresine göre değişebilir. İlaç tedavisi, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmayı ve semptomları hafifletmeyi amaçlar. İlaçlar arasında non-steroid antienflamatuar ilaçlar, DMARD’lar, kortikosteroidler ve biyolojik tepki modifiye edicileri yer alır. Bu ilaçlar, eklem hasarını önlemeye ve ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir, ancak yan etkilere dikkat etmek önemlidir.
Fizik tedavi ve rehabilitasyon, bireye eklem esnekliğini ve gücünü geri kazandırmak için egzersizler ve yöntemler sunar. Cerrahi müdahale, ilaçlar ve fizik tedaviye yanıt vermeyen vakalarda düşünülebilir. Eklem füzyonu, sinovektomi, tendon onarımı ve tümden eklem değişimi gibi cerrahi prosedürler kullanılabilir.
Bireyler, yaşam tarzı değişiklikleri ve ev tedavileri ile ağrıyı hafifletebilirler. Bu değişiklikler, egzersiz yapmak, kilo kontrolü, dinlenmek, stres yönetimi ve uygun beslenmeyi içerebilir.
Tedavi edilmeyen romatoid artrit, eklem hasarına, fonksiyon kaybına ve yaşam kalitesinin düşmesine yol açabilir.
