Safra kesesi, sağlıklı yetişkinlerde yaklaşık 8 cm uzunluğunda ve 4 cm genişliğinde, sağlıklı bir armut şeklinde bulunan, karaciğerin hemen altında yer alan içi boş bir organdır.
Safra Kesesi Nedir? Safra Kesesi Ne İşe Yarar?
Safra kesesinin temel görevi, karaciğer tarafından üretilen safrayı depolamaktır. Safranın, yağlı besinlerin sindirimine yardımcı olduğu önemli bir görevi vardır. Safra kesesi, yemeklerden sonra, sindirim sistemi tarafından üretilen bir hormon olan “kolesistokinin” tarafından uyarılarak sistik kanal ve koledok kanalı aracılığıyla oniki parmak bağırsağına safrayı boşaltır.
Safra içeriğindeki kolesterol, pigmentler ve enfeksiyon ürünleri zamanla safra kesesinde çökelerek çamur benzeri bir koyu sıvı oluşturabilir. Bu çökme, safra taşlarının oluşumuna yol açabilir. Safra kesesindeki taşlar ve çamur, genellikle belirti göstermeden, radyolojik incelemeler veya periyodik muayeneler sırasında keşfedilebilir.
Safra kesesi taşları tedavi edilmezse, safra yollarına düşerek safra akımını ve pankreas salgılarını engelleyebilir, çeşitli komplikasyonlara neden olabilir. Ancak, çoğu hastada bu komplikasyonlar gelişmeden önce belirtiler ortaya çıkar.
Safra Kesesi Şikayetleri
Safra kesesi şikayetlerine yol açmayan safra taşları, genellikle cerrahi müdahale gerektirmez. Ancak şikayetlere neden olan safra taşlarının cerrahi tedavi gerekebilir. Ayrıca, bazı durumlarda endoskopik yöntemlerle safra yollarının genişletilmesi gibi tedavi seçenekleri düşünülebilir.
Karaciğer-safra sistemiyle ilgili diğer hastalıkları olan bazı hastalarda, safra kesesi içine yerleştirilen drenlerle rahatlama sağlanabilir.
Safra Kesesi Polipi Nedir?
Safra kesesi polipi, safra kesesinin iç kısmında sapla bağlanan anormal bir doku büyümesidir. Bu polipler genellikle iyi huylu olup, kanser olma olasılıkları düşüktür. Küçük polipler genellikle tedavi gerektirmezken, büyük polipler kötü huylu olma riski taşıdığı için tedavi edilmesi gerekebilir.
Belirtiler arasında karın ağrısı, omuz ağrısı, mide bulantısı, kusma ve sindirim sorunları bulunabilir. Polipler genellikle tıbbi görüntüleme yöntemleriyle teşhis edilir ve tedavi seçeneği doktor tarafından belirlenir.
Safra Kesesi Taşı Belirtileri
Safra kesesi taşları, genellikle ilk dönemlerde belirti göstermezler. Yapılan çalışmalar, tüm safra kesesi taşlarının yaklaşık yarısının, hiçbir belirtiye neden olmadığını göstermiştir. Safra kesesi taşı belirtileri şunlar olabilir:
Karnın üst orta ve sağ kısmında başlayan ve sağ kürek kemiğine yayılan ağrı.
Genellikle yemeklerden sonra başlayan ani ağrı.
Ağrının 15-20 dakika süresince artması ve daha sonra uzun süreli devam etmesi.
Kusma, mide yanmasını engelleyememe, gaz çıkaramama gibi ağrıya yanıt verememe.
Aşırı terleme ve mide bulantısı.
Genellikle kendiliğinden geçmeyen yoğun ağrı.
Safra kesesi ağrısı, safra taşının en belirgin belirtisidir ve safra kesesi ile ilgili sorunları işaret edebilir.
Safra Kesesi İltihabı Belirtileri
Safra kesesi iltihaplandığında, karın ağrısı, kusma ve ateş gibi belirtiler görülebilir. Safra kesesi iltihaplanması, özellikle derin nefes alırken sırt bölgesinde batma hissi gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Ayrıca, çocuklarda da benzer belirtiler görülebilir, bunlar yüksek ateş, iştahsızlık, halsizlik ve cilt renginde değişiklikleri içerebilir.
Safra Kesesi Taşı Tanısı
Hekim, hastanın şikayetlerini değerlendirmek için tıbbi öykü alır ve fiziksel muayene yapar. Muayene sonuçlarına ve öyküye dayanarak, kan tetkikleri ve radyolojik görüntüleme yöntemleri kullanarak tanıyı doğrulamak ve desteklemek için çeşitli tetkikler yapabilir.
Safra Kesesi Taşı Tedavisi
Safra kesesi taşlarının tedavisi genellikle safra kesesinin cerrahi olarak çıkarılması, yani kolesistektomi ile yapılır. Ancak tedavi yöntemi hastanın genel durumuna ve semptomlara bağlı olarak değişebilir. Cerrahi müdahale, safra kesesi taşlarını, safra yolu taşlarını, safra kesesi iltihabını ve büyük safra kesesi poliplerini tedavi etmek için kullanılır. Laparoskopik kolesistektomi, yaygın bir cerrahi yöntemdir ve hastalar genellikle aynı gün taburcu edilir.
Safra kesesi ameliyatı sonrası, yüksek yağlı ve işlenmiş gıdalardan kaçınılması, yüksek lifli gıdaların tüketilmesi önerilir. Ayrıca, kafeinli içeceklerden uzak durmak ve doktorun önerdiği diyeti takip etmek önemlidir.
