Yetişkinlerde İdrar Kaçırma
Yetişkinlerde idrar kaçırma, idrar kontrolünün kaybıyla karakterize edilen bir sağlık sorunudur. Bu yaygın problemin kadınlarda erkeklere oranla iki kat daha sık görüldüğü ve özellikle yaşlılarda sıkça rastlandığı bilinmektedir. İdrar kaçırma yaşlanmanın kaçınılmaz bir sonucu gibi görünse de, bazı hastalıklar, ilaç kullanımı ve yaşlanma gibi faktörlerle ilişkilendirilebilir. İdrar kaçırma farklı türlerde ortaya çıkabilir ve her türün belirtileri ve tedavi yöntemleri farklıdır.
1. Stres Tipi İdrar Kaçırma: Stres tipi idrar kaçırma, öksürme, hapşırma, egzersiz gibi karın içi basıncını artıran aktiviteler sırasında istemsiz idrar kaçırma durumunu ifade eder.
2. Sıkışma Tipi İdrar Kaçırma: Sıkışma tipi idrar kaçırma, aniden gelen acil tuvalet ihtiyacı sırasında tuvalete yetişemeden istemsiz idrar kaçırma olarak ortaya çıkar.
3. Karışık Tip İdrar Kaçırma: Karışık tip idrar kaçırma, hem stres hem de sıkışma tiplerinin aynı anda görüldüğü bir durumu ifade eder.
4. Taşma Tipi İdrar Kaçırma: Taşma tipi idrar kaçırma, mesanenin kapasitesinin dolmasına rağmen idrar yapma ihtiyacının hissedilmemesi ve fazla idrarın istemsiz olarak sızıntı şeklinde dökülmesi durumunu tanımlar.
Nedenleri:
İdrar kaçırmanın birçok nedeni olabilir. İlerleyen yaşla birlikte, idrarın kontrolünü sağlayan kasların fonksiyonlarının azalması olasılığı artar. Ancak bu duruma diğer faktörler de katkıda bulunabilir. Aşırı kilolu olmak, sigara içmek, kronik öksürük, kabızlık ve astım gibi hastalıklar idrar kaçırma riskini artırabilir. Zor doğumlar, kas yırtılmaları ve sinir hasarları da idrar kaçırma sorunlarına yol açabilir. Diyabet gibi kronik hastalıklar, merkezi sinir sistemi rahatsızlıkları (örneğin, omurilik yaralanmaları veya inme) ve çevresel sinir sistemi etkileyen durumlar da idrar kaçırma nedenlerindendir. Ayrıca, idrar yolu taşları, idrar yolu enfeksiyonları, bazı ilaçlar, alkol tüketimi ve bazı cerrahi operasyonlar da idrar kaçırmanın sebepleri arasında sayılabilir.
Belirtiler:
İdrar kaçırma, istemsiz olarak idrarın damla damla veya aniden sızması ile kendini gösterir. Aşağıda idrar kaçırma belirtileri sıralanmıştır:
İdrarı tutamama
İdrar yaparken ağrı hissi (mesane enfeksiyonu olmadan)
Sık idrara çıkma isteği
Sık mesane enfeksiyonları
Tanı Yöntemleri:
İdrar kaçırmanın tanısı koymak için bazı tıbbi yöntemler kullanılır:
1. Sistometri (Sistometrogram): Bu test, mesanedeki basıncı ölçmek için kullanılır. Hastadan belirli manevralar yapması istenir ve bir kateter aracılığıyla mesaneye steril su verilerek test gerçekleştirilir.
2. Elektromiyografi (EMG) Testi: EMG testi, idrarı istemli olarak tutmayı sağlayan kasları destekleyen sinirlerin ve kasların işlevselliğini değerlendirir.
3. Pelvik Ultrasonografi: Pelvik ultrasonografi, pelvis bölgesindeki organların görüntülenmesi için kullanılır.
4. Post-Void Rezidüel Çalışma: Bu test, idrar sonrası mesanede kalan idrar miktarını belirler.
5. İdrar Tahlili: İdrar tahlili, idrar yolu enfeksiyonlarını elemek için kullanılır.
6. Sistoskopi: Gerekli görüldüğünde mesane ve üretra iç yapılarının incelenmesi için sistoskopi yapılabilir.
Tedavi Yöntemleri:
İdrar kaçırma tedavisi, cerrahi veya cerrahi dışı yöntemlerle ve ilaçla gerçekleştirilebilir. Tedavi, idrar kaçırmanın türüne bağlı olarak belirlenir. İşte tedavi seçeneklerinin bazıları:
1. Stres Tipi İdrar Kaçırma Tedavisi: Stres tipi idrar kaçırma genellikle cerrahi müdahale gerektirir. Bu cerrahi işlem, idrar boşaltım kanalının desteklenmesini amaçlar. Bu, idrarın daha iyi tutulmasını sağlar.
2. Sıkışma Tipi İdrar Kaçırma Tedavisi: Sıkışma tipi idrar kaçırma için ilaç tedavisi yaygın olarak kullanılır. Bu ilaçlar, kasılmaları engellemeye yardımcı olur.
3. Pelvik Kas Egzersizleri: Pelvik kasları güçlendirmek için Kegel egzersizleri sıkça önerilir. Bu egzersizler, idrar kaçırma belirtilerini azaltabilir ve pelvik organların sarkmasını önleyebilir.
4. Diğer Tedavi Yöntemleri: Bazı durumlarda cerrahi veya ilaç tedavisine ihtiyaç duyulmadan sadece pelvik kasları güçlendiren egzersizlerle başarılı sonuçlar elde edilebilir.
İdrar kaçırma, kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilecek bir sağlık sorunudur. Doğru tanı ve tedavi yöntemleri, bu sorunu yönetmeye yardımcı olabilir. Tedavi seçenekleri, hastanın özel durumuna ve idrar kaçırmanın türüne göre uyarlanmalıdır.
